Historia

od prehistorii po współczesność

Szylerzowice

Tworkow

Eichendorffowie

Szylerzowice

Tworkow

Eichendorffowie

O RODZINIE EICHENDORFFÓW

Eichendorffowie byli pierwotnie starodawną bawarską rodziną rycerską, której początki sięgają XI wieku. W czasie wojny trzydziestoletniej jeden z oficerów armii Wallensteina, Jakub, wolny pan Eichendorff, w 1626 roku poślubił Marię Sędziwojową, która odziedziczyła majątek Krawarze na Śląsku po swoim ojcu Michale Sędziwoju ze Skorska. W ten sposób Eichendorffowie dotarli na Śląsk i stali się właścicielami jednej z najcenniejszych posiadłości. Po śmierci Jakuba w 1667 roku Krawarze odziedziczył jego bratanek Hartwig Erdmann Eichendorff, który w 1654 roku poprzez małżeństwo nabył gospodarstwo Sedlnice. Wnuk Hartwiga, Johann Rudolph Franz Eichendorff, w latach 1721-28 zbudował jeden z najpiękniejszych zamków barokowych na Śląsku na miejscu dawnej twierdzy w Krawarzach. Mimo pożaru w 1937 roku zamek zachował się w pierwotnej formie. Eichendorffowie posiadali Krawarze do 1782 roku, kiedy to sprzedali posiadłość z powodu problemów finansowych.

Tymczasem jednak w roku 1752 baron Gottlieb Leopold (Joseph Johann) Eichendorff nabył posiadłość Tworków. Jego syn Johann Friedrich (Leopold Engelbert Peter Valentin), który urodził się w Tworkowie, odziedziczył majątek ojca, a w 1787 roku kupił Szylerzowice. Adolf Theodor (Rudolph Eichendorff), wnuk Rudolfa Franza, poślubiając Caroline von Kloch w 1784 roku, przejął zamek w polskich Łubowicach, gdzie po jego przebudowie urodził się w 1788 roku najsłynniejszy z rodu Eichendorffów, Joseph (Carl Benedikt), później znany poeta romantyczny. Wpływy i majątek rodu stopniowo malały, aż w 1831 roku z powodu zadłużenia sprzedano całą posiadłość, z wyjątkiem gospodarstwa Sedlnice.

Johann Friedrich

Johann Friedrich po śmierci matki (ojca stracił w wieku 8 lat) jako piętnastolatek odziedziczył dobra w Tworkowie. Był młody i cieszył się życiem, o czym świadczy pisemna skarga proboszcza Petriciusza z Łubowic. W 1787 roku Johann Friedrich poślubił hrabinę Marię Annę von Hoverden. Dzięki małżeństwu otrzymał znaczną sumę pieniędzy i był w stanie kupić od Karla Larischa za 79.200 złotych posiadłość Szylerzowice. Baron Johann Friedrich nie czuł się dobrze na zamku w Tworkowie i wolał mieszkać w domu na wsi. W 1789 roku rozpoczął budowę dużego klasycystycznego pałacu w Szylerzowicach w miejscu pierwotnej twierdzy. Jest jednak prawdopodobne, że poprzedni właściciele Szylerzowic zbudowali tam mniejszy zamek, który Johann Friedrich przebudował. Przy zamku w Szylerzowicach, jak również w Tworkowie założył park, w którym głównym drzewem był dąb, rodowy symbol Eichendorffów. W katastrze gminy Koblov, która była częścią majątku Szylerzowice, Johann Friedrich rozpoczął wydobywanie węgla kamiennego na Landeku. Jego żona urodziła martwe bliźniaki, Johann Friedrich potem już nigdy nie miał dzieci. Dlatego na zamku z radością goszczono siostrzenice i bratanków z Łubowic, w tym Josepha, który w wieku dorosłym stał się najważniejszym śląskim poetą romantycznym. Johann Friedrich mieszkał na zamku w Szylerzowicach aż do swojej śmierci w 1815 r., podobnie jak jego żona, która przeżyła go o 15 lat. W 1835 r. ich spadkobiercy sprzedali majątek Szylerzowice Franciszkowi Hubertowi Stückerowi za 155 200 złotych.

 

Joseph Eichendorff

Urodził się 10 marca 1788 roku na zamku w Łubowicach koło Raciborza, gdzie również spędził beztroskie i szczęśliwe dzieciństwo. Od 1799 roku, kiedy to wraz z rodzicami brał udział w podróży do Karlowych Warów i Pragi, prowadził dziennik. W 1801 roku wraz z bratem Wilhelm został wysłany na studia do gimnazjum katolickiego we Wrocławiu. Tutaj zaczął uczyć się angielskiego i francuskiego. W 1805 roku obaj bracia kontynuowali studia prawnicze na Uniwersytecie w Halle, jednak zostali wypędzeni w wyniku wojny między Prusami a Francją Napoleona, która zakończyła się niespodziewaną klęską wojsk pruskich w bitwie pod Jeną i zajęciem Halle przez Francuzów. Dlatego Joseph Eichendorff kontynuował studia na Uniwersytecie w Heidelbergu w południowych Niemczech.
Tam powstały jego pierwsze wiersze, zainspirowane wyjątkowym doświadczeniem pierwszej miłości. Pod wpływem braci Grimm opracował zbiór górnośląskich legend i baśni oraz zaczął zastanawiać się nad koncepcją swojej autobiograficznej powieści Przeczucie i teraźniejszość. Wtedy obaj bracia byli już z powrotem w rodzinnym pałacu w Łubowicach, gdzie młodego Josepha zauroczyła siedemnastoletnia piękna córka właścicielki sąsiedniego majątku Pogrzebień, Luise Anna Viktoria Larisch. Jednak minęło pełne sześć lat, zanim udało mu się nakłonić matkę do wyrażenia zgody na małżeństwo. Matka chciała rozwiązać niekorzystną sytuację finansową poprzez małżeństwo syna, dla którego miała już upatrzoną bogatą pannę młodą. Młody Eichendorff pomimo niechęci bliskich dał pierwszeństwo miłości przed egzystencjalnymi i majątkowymi spekulacjami. W ten sposób zadecydowano o majątku rodzinnym, o mało obiecującej drodze życiowej zubożałego szlachcica i jego przyszłej pozycji urzędnika pruskiego Ministerstwa Kultury, jednak Joseph Eichendorff pozostał romantykiem.
Młody Joseph dwa razy dobrowolnie założył mundur. Po raz pierwszy, gdy król Fryderyk Wilhelm III wezwał do obalenia rządów francuskich (Napoleona) i po raz drugi w 1815 roku, kiedy Napoleon odzyskał władzę w Paryżu po ucieczce z Elby. W 1818 roku Joseph Eichendorff wraz ze swoim starszym bratem Wilhemem zostali współwłaścicielami gospodarstwa Sedlnice. Jego pobyt w miejscowym pałacu sięga 1845 roku. Zimy spędzał w Berlinie. „Stary pan” cieszył się dużą popularnością wśród mieszkańców Sedlnic, po jego przybyciu witali go zawsze procesją. Utwory liryczne zajmują kluczowe miejsce w twórczości Eichendorffa. Zawierają cudowną harmonię i uczucie, gloryfikując piękno natury, życia, młodości, wiosny i miłości. Wiele z nich zostało opatrzonych muzyką znanych kompozytorów, takich jak K.M. Weber, F. Schubert, F. Mendelssohn-Bartholdy, R. Schumann itp. Oprócz swojej twórczości poetyckiej Eichendorff osiągnął doskonały poziom w sztuce narracji w opowiadaniach Marmurowy posąg (Marmorbild), Z życia nicponia (Aus dem Leben eines Taugenichts), Zamek Durande (Schloss Durande), Wiele hałasu o nic (Viel Lärmen umts), Rycerze szczęścia (GIückstritter), Uprowadzenie (Die Entführung) oraz w powieściach Przeczucie i teraźniejszość, Poeci i ich towarzysze.
Wiele jego wierszy zostało napisanych w Sedlnicach. Do najbardziej znanych należy Spacer (Spaziergang), później opatrzona muzyką pieśń O Thäler weit, o Höhen, wiersze Julian, Robert i Guiskard, większość tłumaczeń Calderona. Masowe występowanie przebiśniegów w rozlewisku rzeki Sedlnicy bezpośrednio we wsi Sedlnice zainspirowało go do napisania wiersza Przebiśniegi. W 1966 roku został wydany zbiór wierszy Eichendorffa przetłumaczonych przez Ivana Slavíka pod tytułem Věčný poutník stesk. Z okazji 200. rocznicy urodzin poety w 1988 roku ukazała się publikacja Jiřígo Munzara zatytułowana Šálení podzimu. Praca ta wypełniła wyczuwalną lukę wśród czeskich czytelników, co umożliwiło głębsze zrozumienie twórczości Eichendorffa. Wybór z jego twórczości literackiej zawiera wiersze Niedaleko Halle, Pożegnanie, Zabłąkany łowca, Jeniec itp., Na końcu zostaje przetłumaczona bardziej obszerna powieść, Zamek Durande. Podobnie jak Leoša Janáčka, Josepha Eichendorffa, kochającego ojca spotkał okrutny los – stracił ukochaną córkę. Wyraził to fatalne przeżycie w cyklu wierszy Na śmierć mojego dziecka, które bardzo mocno przypominają analogię z twórczości muzycznej L. Janáčka (Na zarośniętej ścieżce, A sýček neuletěl). Poeta Josef Eichendorff zmarł 17 listopada 1857 roku w Nysie. (ze strony www.lysahora.cz)

Projekt Szylerzowice i Krzyżanowice – miejsca odpoczynku i aktywności

Do programu został włączony, na lata 2014-2020, projekt „Szylerzowice i Krzyżanowice – miejsce odpoczynku i aktywności“ (nr rej. CZ.11.2.45/0.0/0.0/15_003/0000279).

Partnerami
projektu są:

Partner wiodący:

Związek Wychowania Fizycznego Ostrawa, Republika Czeska

Partner: 

Gmina Krzyżanowice, Polska

brouk_03